INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Pucku

Instruktor fitness 342301

• Trener fitness.
• Trener personalny ¹⁷.
• Instruktor aerobiku.
• Instruktor aqua aerobiku.
• Instruktor pilates.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 3423 Fitness and recreation instructors and program leaders.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Joanna Symela-Ziętek – Kręgielnia & Fitness Platinium, Radom.
• Roksana Sławińska – Revers Fight & Fitness, Łódź.
• Małgorzata Obuchiewicz-Lach – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Joanna Tomczyńska – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Anna Klus – ENEL-MED S.A., Warszawa.
• Janusz Biskup – Gabinet Masażu i Rehabilitacji, Radom.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Anna Jagiełło – Medyczna Szkoła Policealna, Radom.
• Marcin Sałata – Centrum Rehabilitacji Leczniczej, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Instruktor fitness ⁷ świadczy usługi polegające na prowadzeniu zajęć ruchowo-sportowych ²². Istotną rolą instruktora jest przygotowanie układów choreograficznych ¹⁹ lub zestawu ćwiczeń odpowiednich do specyfiki zajęć. W prowadzonej działalności musi wziąć pod uwagę różnorodność osób uczestniczących w zajęciach oraz ich motoryczność ¹², a w szczególności kondycję fizyczną ⁹ i wiek.

Opis pracy

Instruktor fitness jest zawodem o charakterze usługowym, ukierunkowanym na prowadzenie zajęć ruchowo-sportowych przy muzyce dla grup zorganizowanych lub osób indywidualnych. Instruktor motywuje uczestników zajęć do regularnych ćwiczeń fizycznych i zdrowego odżywiania się.

Instruktor fitness prowadzi różne formy zajęć:

• wytrzymałościowe ¹⁸ o różnej intensywności,
• siłowo-wzmacniające,
• korekcyjne,
• odprężająco-relaksacyjne (mentalne) ²¹.

Instruktor fitness propaguje zdrowy i aktywny tryb życia poprzez:

• ćwiczenia fizyczne,
• układy choreograficzne,
• tańce,
• zabawy,
• gry,
• współzawodnictwo.

Sposoby wykonywania pracy

Instruktor fitness wykonuje pracę w relacji człowiek–człowiek, polegającą na:

• organizowaniu i prowadzeniu zajęć sportowo-ruchowych zgodnie z zasadami obowiązującymi dla danej formy ruchowej,
• przygotowaniu się do zajęć pod względem merytorycznym z wykorzystaniem opracowanego konspektu,
• dobieraniu form ćwiczeń dla różnych grup uczestników oraz metod ich instruowania (nauczania), a także środków technicznych (sprzęt sportowy) wykorzystywanych w trakcie zajęć,
• przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa, aby zapobiegać urazom i kontuzjom ćwiczących,
• kontrolowaniu i obsługiwaniu w trakcie zajęć sprzętu sportowego oraz muzycznego, jak również zgłaszaniu ewentualnych usterek menedżerowi,
• obserwowaniu grupy, aby dostosować intensywność ćwiczeń do poziomu zaawansowania i wieku uczestników,
• nadawaniu tempa wykonywanym ćwiczeniom i liczby powtórzeń poprzez wydawanie komend głosowych oraz innych znaków (sygnałów) niewerbalnych,
• instruowaniu uczestników, jak poprawnie wykonywać ćwiczenia i korzystać ze sprzętu sportowego,
• nadzorowaniu przebiegu zajęć oraz korygowaniu błędów popełnianych przez ćwiczących,
• doradzaniu indywidualnym osobom, jak właściwie dobrać odpowiednie ćwiczenia i zajęcia do predyspozycji fizycznych i stanu zdrowia,
• analizowaniu potrzeb osób uczestniczących w zajęciach fitness.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Miejscem pracy instruktora fitness są obiekty dostosowane pod względem bezpieczeństwa do wykonywania zajęć ruchowo-sportowych. Instruktor prowadzi zajęcia:

• w pomieszczeniach zamkniętych,
• na wolnym powietrzu,
• w wodzie.

Zazwyczaj praca jest wykonywana:

• w salach gimnastycznych,
• w salach fitness,
• w siłowniach,
• na basenach,
• na boiskach,
• na ścieżkach zdrowia,
• na plażach i w innych miejscach.

Obiekty do zajęć fitness ⁴ mogą być jedno- lub wielopomieszczeniowe, usytuowane na jednej lub wielu kondygnacjach, mogą stanowić samodzielne pomieszczenie lub też część kompleksu sportowo-rekreacyjnego.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Instruktor fitness korzysta w pracy ze sprzętu sportowego lub rehabilitacyjnego, takiego jak:

• maty i materace,
• drabinki gimnastyczne,
• skrzynie,
• hantle, obciążniki kettlebell,
• sztangi,
• stepy, platformy,
• twistery,
• bieżnie,
• rowery,
• ergonometry wioślarskie,
• piłki fit ball, piłki lekarskie,
• gumy power band, mini band, tubing, thera band, ekspander,
• laski gimnastyczne,
• skakanki,
• uchwyty do pompek,
• obciążniki na ręce i nogi, kamizelki z obciążnikami,
• inny sprzęt spełniający normy bezpieczeństwa, który można wykorzystywać do ćwiczeń.

Organizacja pracy

Instruktor fitness to zawód wymagający kreatywności w zakresie planowania, organizowania i prowadzenia zajęć ruchowo-sportowych. W zależności od miejsca i panujących warunków instruktor musi tak zorganizować pracę, aby oferta zajęć dla klientów grupowych i indywidualnych spełniała wszystkie wymagane normy bezpieczeństwa oraz stanowiła atrakcyjną i zachęcającą formę dla osób ćwiczących.

Instruktorzy fitness mogą pracować w różnych porach dnia, w jednym lub kilku różnych miejscach, co wymaga zwiększonej mobilności. Mają określony czas pracy w zależności od godzin prowadzonych zajęć ustalonych z klubem sportowym, z którym współpracują, lub inną placówką sportowo-rekreacyjną. Instruktorzy fitness współpracują z innymi działami w klubie w celu zapewnienia wysokiej jakości obsługi klienta.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Instruktor fitness jest narażony w szczególności na: 

• kontuzje sportowe,
• urazy mechaniczne,
• przeciążenia narządu ruchu,
• przeciążenia aparatu głosowego (mowy).

Do występujących w zawodzie chorób możemy zaliczyć:

• choroby krtani i strun głosowych,
• przewlekłe choroby układu mięśniowo-szkieletowego wywołane stałym przeciążaniem narządu ruchu,
• choroby zakaźne nabywane w wyniku kontaktu z uczestnikami zajęć ruchowo-sportowych, będącymi ich nosicielami.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód instruktor fitness ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• wysoka ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu krążenia,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządów równowagi,
• sprawność układu mięśniowego;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• szybki refleks,
• ostrość słuchu,
• ostrość wzroku,
• rozróżnianie barw,
• spostrzegawczość,
• zmysł równowagi,
• czucie dotykowe,
• zręczność rąk;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia sportowe,
• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• dobra pamięć,
• zdolność motywowania,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• łatwość wypowiadania się,
• łatwość komunikowania się,
• zdolność nawiązania kontaktu z ludźmi,
• zdolność utrzymywania pozytywnych relacji ze współpracownikami i klientami,
• współdziałanie i współpraca w zespole,
• zdolności rytmiczne;

w kategorii cech osobowościowych

• samodzielność,
• samokontrola,
• odpowiedzialność za innych,
• gotowość do pracy w szybkim tempie,
• łatwość przechodzenia z jednej czynności do drugiej,
• wytrzymałość na długotrwały wysiłek,
• otwartość i serdeczność w nawiązywaniu kontaktu z ludźmi,
• cierpliwość i umiejętność postępowania z ludźmi,
• empatia,
• kontrolowanie własnych emocji,
• radzenie sobie ze stresem,
• ekspresyjność,
• gotowość do ustawicznego uczenia się oraz dzielenia się wiedzą.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

W zawodzie instruktor fitness wymagana jest wysoka sprawność i kondycja fizyczna. Przeciwwskazaniami do wykonywania tego zawodu są w szczególności:

• niesprawność ruchowa,
• zdiagnozowana dyskopatia,
• choroby przewlekłe,
• niewydolność układu kostno-stawowego i mięśniowego,
• zaburzenia równowagi oraz padaczka.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie instruktor fitness wymagane jest co najmniej wykształcenie średnie ogólne lub zawodowe o dowolnym kierunku oraz ukończenie 18 roku życia.

Pracodawcy preferują osoby z wyższym wykształceniem uzyskanym np. na kierunku: wychowanie fizyczne, wychowanie fizyczne i zdrowotne, pedagogika kultury fizycznej i zdrowotnej.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

• Do podjęcia pracy w zawodzie instruktor fitness preferowane jest ukończenie kursów przygotowujących do prowadzenia zajęć fitness. W pierwszej kolejności dobrze jest zdobyć uprawnienia do prowadzenia zajęć z klasycznego aerobiku, a potem poszerzać swoje kompetencje.
• Zawód instruktor fitness można również wykonywać po ukończeniu studiów wyższych I lub II stopnia oraz studiów podyplomowych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

W pracy instruktora fitness, z uwagi na dużą konkurencję na rynku pracy, niezmiernie ważne jest ciągłe rozwijanie posiadanych i uzyskiwanie nowych kompetencji poprzez uczestnictwo w różnych formach edukacji formalnej i pozaformalnej.

Instruktor fitness ma możliwość rozwoju zawodowego poprzez:

• kontynuację edukacji na poziomie wyższym, np. na kierunku: wychowanie fizyczne, wychowanie fizyczne i zdrowotne, pedagogika kultury fizycznej i zdrowotnej (studia I/II stopnia oraz studia podyplomowe),
• uczestnictwo w branżowych szkoleniach, konferencjach, jak również warsztatach tematycznych dotyczących branży fitness oraz nowych formy prowadzenia zajęć,
• uczestnictwo w szkoleniach kadr instruktorskich, organizowanych przez uprawnione do tego instytucje,
• podjęcie pracy w zawodach pokrewnych (pod warunkiem uzupełnienia wymaganych kompetencji).

Możliwości potwierdzania kompetencji

Instruktor fitness może:

• ukończyć kurs podstawowy dla instruktora fitness i uzyskać uprawnia tylko do prowadzenia zajęć objętych programem dla danego kursu,
• ukończyć odpowiedni kurs i uzyskać certyfikat uprawniający do prowadzenia specjalistycznych zajęć, np.: zajęcia na rowerach – indoor cycling (spinning bike) lub zajęcia w wodzie – aqua aerobik,
• ukończyć kolejne szkolenia (np. zajęcia na stepie, zajęcia ze sztangami itd.), które rozszerzają kompetencje z danej formy prowadzenia zajęć i potwierdzić kompetencje odpowiednimi certyfikatami,
• ukończyć kurs instruktorski (pod warunkiem posiadania odpowiedniego doświadczenia zawodowego), który umożliwia prowadzenie szkoleń dla kandydatów, zainteresowanych wykonywaniem zawodu instruktor fitness.

Kompetencje instruktora fitness są potwierdzane zazwyczaj przez organizatora szkolenia, po zdaniu przez uczestnika egzaminu praktycznego i teoretycznego, objętego programem kursu.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie instruktor fitness może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie instruktor fitness wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Planowanie i organizowanie zajęć ruchowo-sportowych.
• Z2 Dobieranie i kontrolowanie pod względem bezpieczeństwa przyrządów i wyposażenia niezbędnych do przeprowadzania zaplanowanych zajęć.
• Z3 Realizowanie zajęć ruchowo-sportowych zgodnie z opracowanym konspektem.
• Z4 Obserwowanie i motywowanie uczestników podczas wykonywania ćwiczeń i korygowanie popełnianych błędów.
• Z5 Komunikowanie się z klientami i współpracowanie z personelem klubu fitness ⁸.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowywanie zajęć ruchowo-sportowych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Prowadzenie zajęć ruchowo-sportowych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie instruktor fitness powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za rzetelną realizację podejmowanych działań z udziałem klientów zajęć ruchowo-sportowych oraz za ich zdrowie i bezpieczeństwo.
• Podejmowania samodzielnych decyzji w korelacji z potrzebami i oczekiwaniami uczestników zajęć ruchowo-sportowych.
• Dostosowywania zachowania własnego i uczestników zajęć do nieprzewidzianych zmian w miejscu prowadzenia zajęć ruchowo-sportowych.
• Dokonywania bieżącej i okresowej oceny podejmowanych działań własnych oraz wykonywanych w ramach współdziałania zespołowego w klubie fitness.
• Doskonalenia kompetencji instruktorskich oraz uzyskiwania kolejnych uprawnień do prowadzenia specjalistycznych zajęć ruchowo-sportowych.
• Śledzenia trendów rozwoju branży fitness, wspierających proces samouczenia się.
• Postępowania w realizacji zadań zgodnie z zasadami etyki zawodowej obowiązującej w sporcie.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu instruktor fitness.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu instruktor fitness

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie instruktor fitness nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze sport.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Instruktor fitness może ubiegać się o pracę w:

• klubach fitness,
• klubach sportowo-rekreacyjnych,
• korporacjach i firmach zatrudniających instruktorów fitness,
• ośrodkach odnowy biologicznej i ośrodkach SPA,
• miejscach zorganizowanego wypoczynku i rekreacji ruchowej (np. hotele, domy wczasowe, sanatoria, uzdrowiska, ośrodki sportowe, obozy, kolonie).

Z uwagi na przeprowadzoną w ostatnich latach deregulację, m.in. dotyczącą zawodu instruktor fitness, dostęp do tego zawodu jest ułatwiony. Z tego powodu istnieje coraz większa konkurencja na rynku pracy i występują trudności w znalezieniu zatrudnienia.

Szanse na pracę w zawodzie instruktor fitness zwiększają posiadane, szersze niż tylko kurs podstawowy, kompetencje zawodowe. Można je uzyskać po ukończeniu kursów uprawniających do prowadzenia określonych zajęć ruchowo-sportowych.

Zachętą do podjęcia pracy w zawodzie są np.: ciekawa praca i brak monotonii, elastyczne godziny pracy, możliwość poznawania ciekawych ludzi, połączenie pracy z pasją oraz to, że praca może być traktowana jako dodatkowy sposób zarobkowania.

Instruktor fitness posiadający doświadczenie zawodowe może założyć własną firmę, prowadząc zajęcia ruchowo-sportowe lub świadczyć usługi jako np. trener personalny.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie prowadzi się kształcenia kandydatów do pracy w zawodzie instruktor fitness w formach szkolnych.

Instytucje oferujące kształcenie (studia I i II stopnia, studia podyplomowe) preferowane dla zawodu instruktor fitness to:

• akademie wychowania fizycznego,
• uniwersytety.

Szkolenie

• Kursy i szkolenia dla instruktorów fitness oferują specjalizujące się w tym instytucje oraz uczelnie wyższe, zazwyczaj o profilu sportowym.
• Czynny zawodowo instruktor fitness powinien brać udział w szkoleniach organizowanych przez zakład pracy, kursach prowadzonych przez wyspecjalizowane instytucje szkoleniowe oraz doskonalić kompetencje i samodzielnie rozwijać swoją sprawność fizyczną ¹³.

Do najbardziej popularnych szkoleń należą kursy: na instruktora zumby, na instruktora spinning bike, jumping frog ¹¹ – zajęcia z trampolinami, step dance ¹⁴, animal flow ² i inne.

Obecnie (2018 r.) średnie miesięczne wynagrodzenie brutto na stanowisku instruktor fitness wynosi ok. 2500 zł. Rozpiętość wynagrodzeń w tym zawodzie waha się od ok. 2125 zł do ok. 4715 zł brutto.

Najczęściej instruktorzy fitness są wynagradzani na podstawie stawki godzinowej. Ceny kształtują się w granicach od 30 zł do 100 zł za jedną godzinę pracy.

Wpływ na wynagrodzenie instruktora fitness ma:

• miejsce pracy (wielkość firmy i usytuowanie geograficzne),
• wykształcenie, posiadane kwalifikacje oraz doświadczenie zawodowe,
• renoma instruktora, frekwencja (liczba osób na zajęciach), ocena przełożonego po hospitacjach⁵.

Wysokość zarobków determinuje przede wszystkim liczba godzin, którą instruktor jest w stanie przeprowadzić w ciągu tygodnia oraz stawka, którą pracodawca ustala z każdym pracownikiem indywidualnie.

W zawodzie instruktor fitness jest możliwe zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnionych osób:

• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O) – jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia,
• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność jest możliwa do skorygowania za pomocą aparatów słuchowych.